شیـرآلات چدنـی و اتصـالات چـدن داکتیـل
شیرآلات چدنی یا شیرآلات فلنجی به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات در مصارف صنعتی به خصوص در صنعت تأسیسات ساختمانی شناخته میشوند. این شیرآلات برای باز و بسته کردن، کنترل و تنظیم جریان مایعات اعم از آب سرد و گرم، تهویه مطبوع هوا و گاز در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. این شیرآلات بر اساس کاربردی که دارند، جنس مواد اولیه، شیوه اتصال به لوله و … به انواع مختلفی تقسیمبندی میشوند. شیرآلات چدنی به علت استفاده از دو کفه فلنج در طراحی و ساخت آن، به نام شیرآلات فلنج دار نیز معروف هستند.
سایـز شیرآلات چـدنی
شیر آلات چدنی در سایزهای متنوع تولید میشوند و بنا به کاربری که دارند، مورد استفاده قرار میگیرند. پرکاربردترین سایز شیرآلات چدنی از 2 اینچ یا 50 میلی متر تا 16 اینچ یا 400 میلی متر است.
مزایـای شیرآلات چـدنی
• مقاومت در برابر پوسیدگی
• مقاومت در برابر فشار و ضربه
• مقرون به صرفه بودن
• سادگی نصب و بهرهبرداری
انواع شیـرآلات چـدنی
شیرآلات چدنی بر اساس نوع کاربردی که در صنعت ساختمانسازی، تأسیسات آب و فاضلاب، صنایع پالایشگاهی ، نفت و گاز، صنایع دارویی و غذایی دارند به انواع زیر تقسیمبندی میشوند :
• شیر کشویی یا شیر دروازهای
• شیر پروانهای
• شیر یک طرفه
• شیر فشار شکن
شیـرآلات چـدنی پروانـهای
علت نامگذاری این تجهیزات به پروانه ای به دلیل ساختار آنها است. زیرا طراحی این شیرآلات به نوعی است که از یک صفحه مدور و یک بدنه تشکیل شده که به وسیله اهرم به بدنه وصل شده است و مانند پروانه به دور میله متصل به آن در حدود 90 درجه میچرخد. از این شیرآلات برای مکانهایی استفاده میشود که نیاز به کنترل نداشته و کاملاً باز یا بسته هستند. از انواع شیرآلات پروانهای میتوان به شیر پروانهای گیربکسی، شیر پروانهای لاگ، شیر پروانهای اهرمی، شیر استنلس استیل، فولادی و شیر پروانهای پنوماتیک اشاره کرد.
شیـرآلات چـدنی کشویی
شیر فلکه کشویی چدنی خطوط انتقال سیالات کاربرد دارند. به این ترتیب که برای باز و بسته کردن مسیر لولههای انتقال سیالات در موتورخانهها، این قبیل شیرآلات چدنی مورد استفاده قرار میگیرند. معمولا افت فشار در موتورخانهها پایین است و به همین دلیل میتوان در مسیر لولههای طولانی از این شیر فلکهها استفاده کرد. شیرآلات کشویی با توجه به نوع ماده سازنده آن به دو گروه زبانه فلزی و زبانه لاستیکی تقسیمبندی میشوند.
شیـرآلات چـدنی یک طرفه
همانطور که از نام شیر یکطرفه چدنی برمیآید، برای مسیرهای یک طرفه و بدون بازگشت مورد کاربری دارند. این تجهیزات برای مکانهایی که باید سیالات در یک جهت حرکت کنند، مورد استفاده قرار گرفته و دارای یک ورودی و یک خروجی هستند. از انواع شير آلات چدنی يك طرفه میتوان به شیر یک طرفه نوسانی، شير يك طرفه نوسانی از نوع ويفری صفحهای، شير يك طرفه ديسكی، شير يك طرفه با ديسك دوتكه، شير يك طرفه با ديسك وارونه، شير يك طرفه ديافراگمی، شير يك طرفه بالا رفتنی و شير يك طرفه قطع كنندهای اشاره کرد.
شیـرهای کنترل اتوماتیک (Automatic Control Valves)
شیر فشار شکن :(Pressure Reducing Valve)
این شیر به طور اتوماتیک فشار بالا و متغیر را در ورودی به فشار کم و قابل کنترل در خروجی تبدیل میکند. پیلوت مقطع عبوری خود را تغییر میدهد که این امر باعث تثبیت فشار در خروجی خواهد شد. در برخی موارد فشار حرکت سیالات در لولهها به قدری بالا میرود که نیاز به کنترل این فشار است تا ایمنی تجهیزات حفظ شود. خطوط لولهکشی مانند مخازن، بویلرها و … از جمله این موارد است که برای کنترل و کاهش حداکثر فشار ورودی و تثبیت فشار خروجی باید از شیر فشار شکن چدنی استفاده کرد.
شیر اطمینان : (pressure Relief Valve)
این شیر به صورت اتوماتیک از افزایش فشار استاتیک در خط لوله جلوگیری می کند. پیلوت این شیر به صورتی طراحی و تنظیم می شود که اگر فشار در خط لوله افزایش یابد پیلوت به صورت اتوماتیک باز شده و آب را به مقدار لازم تخلیه می کند تا از افزایش فشار جلوگیری کند. پس از کاهش فشار پیلوت به صورت اتوماتیک بسته و باعث افزایش فشار بالای دیافراگم شده و متعاقب آن دیسک شیر در حالت آب بندی کامل قرار میگیرد.
شیر ثابت نگهدارنده فشار: (Pressure sustaining)
این شیر جهت جلوگیری از فرار آب در تقاطع لولهها و مخازن دارای اختلاف رقوم نصب میشود. در صورت کاهش فشار در ورودی شیر اصلی پیلوت مقطع عبور آب خود را کاهش میدهد که باعث افزایش فشار بالای دیافراگم و در نتیجه کاهش فشار خروجی خواهد شد این امر سبب جریان آب در دیگر خطوط که دارای مقاومت بیشتری میباشند؛ میشود.
شیر کنترل دبی : (Rate of Flow control Valve)
شیرهای کنترل دبی جهت محدود کردن حداکثر دبی و ثابت نگه داشتن دبی با توجه به تغییرات فشار یا مصرف قابل استفاده هستند. با افزایش سرعت در خروجی شیر (اروفیس) و تغییر دبی جریان عبوری از حد تنظیم شده روی پیلوت این تفاضل کم فشار (بعد از اروفیس) و پر فشار (قبل از اروفیس) بر روی پیلوت اعمال شده و در نهایت پیلوت مقطع عبوری خود را مقداری کاهش میدهد و در نهایت با دبی عبوری ثابت در شیر مواجه خواهیم شد.
شیر کنترل سطح آب مخازن :(Float Valve)
این شیرها جهت کنترل سطح آب در مخازن میباشد بطوریکه که با بالا آمدن سطح آب و در نتیجه بالا آمدن شناور مدار فرمان شیر، اعمال نیرو به پیلوت و در نهایت بسته شدن آن و پیرو آن افزایش فشار بالای دیافراگم و حرکت مجموعه دیافراگم و دیسک به طرف پایین و بسته شدن خروجی شیر میباشد. و بالعکس با پایین آمدن سطح آب مخازن و در نتیجه پایین آمدن شناور مدار فرمان شیر و برداشته شدن نیرو از روی پیلوت و در نهایت باز شدن، فشار داخل محفظه دیافراگم هم کاهش یافته و شیر مقطع خروجی خود را باز میکند.
شیر کنترل پمپ :(Pump Control Valve)
در زمان به مدار آوردن یا از مدار خارج کردن پمپهای سانترفیوژ، این شیرها به نحو احسن وظیفه راهاندازی آسان و جلوگیری از ضربات قوچی آب را به خوبی انجام میدهند. با روشن و یا خاموش کردن پمپها، شیرهای سولنوئیدی تحریک شده و پمپ را به آرامی از خط خارج و یا به خط وارد میکنند.
شیر یکطرفه پیلوتدار :(Check Valve)
جریان آب دیسک را به طرف بالا هدایت کرده و پس از قطع جریان آب دیسک در فاصله زمانی بسیار کوتاهی به طرف پایین حرکت کرده و عمل آب بندی را در کمتر از یک ثانیه انجام میدهد. عمل بسته شدن توسط فنر استنلس استیل انجام میگیرد. یاتاقان بندی دو طرف و افت فشار اندک از مزایای این شیر میباشد.
شیر گلوب : (Globe Valve)
این شیر جهت کنترل جریان، فشار و به عنوان شیر تخلیه به صورت دستی قابلیت استفاده را دارا میباشد.
شیرهای هوا : (Air Valves)
شیرهای هوای ساخت شرکت در سه نوع زیر تولید میشود :
- شیر هوای تک محفظه تک روزنه
- شیر هوای تک محفظه دو روزنه
- شیر هوای دو محفظه دو روزنه
شیر یکطرفه سوپاپی (فنردار) ضد ضربه قوچی (Lifting Check Valve)
شیر یکطرفه وزنهای (Tilting Disk Check Valve)
شیر یکطرفه دریچهای فلنجدار (Swing Check Valve)
شیر آتش نشانی دفنی با تخلیه خودکار (Fire Hydrants)
دریچه تخلیه فولادی و چدنی (Flap Valve)
صافی Y شکل (Strainer type Y)
صافی دوسر فلنج T شکل با توری تیغهای استنلس استیل (Strainer type A)
صافی دوسر فلنج T شکل با توری استوانهای استنلس استیل (Strainer type B)
صافی یک سر فلنج سبدی با توری استنلس استیل (Strainer type C)
اتصـالات چـدن داکتیـل
- اتصالات فلنجی (اعم از سه راه، زانو، تبدیل، اتصال قابل پیاده و… )
- اتصالات تایتونی (اعم از سه راه، زانو، تبدیل، کولار، فلنج ساکت، فلنج اسپیگات و… )
- اتصالات گلندی (اعم از سه راه، زانو، تبدیل، کولار، فلنج ساکت، فلنج اسپیگات و … )
- اتصالات آزبستی (اعم از سه راه، زانو، تبدیل، کولار، فلنج ساکت، فلنج اسپیگات و… )
- انواع دریچههای ضد سرقت، منهول، شیر خط و …
- انواع لوازم انشعاب شامل کمربندها، لوله محفظه و …
خصوصیات و مزایای اتصال چدن داکتیل نسبت به فولادی :
به سبب پیشرفت قابل توجه در صنعت ریختهگری در دهه 90، در بسیاری از موارد صنعت فولاد جای خود را به محصولات داکتیل داد. برخی از مزیتهای چدن نشکن به شرح زیر میباشد :
- عدم نیاز به جوشکاری در محصولات داکتیل (مناطق جوشکاری شده مستعد به خوردگی میباشند)
- بدنه محصول فوق به صورت یکپارچه تولید میشود
- قیمت تمام شده مناسب چدن داکتیل نسبت به فولاد
- مقاومت به خوردگی بالا نسبت به فولاد در محیطهای دارای رطوبت بالا